Drugsadvies over tabak

tabak

Beschrijving van tabak

Algemeen

Tabak wordt gemaakt uit de gedroogde bladeren van de tabaksplant (Nicotiana tabacum) en wordt gerookt als sigaret, pijp of sigaar. De werkzame stof in tabak is nicotine. Tabak valt onder de noemer harddrugs, maar doordat het al zolang bestaat en genuttigd wordt is het maatschappelijk geaccepteerd en dus legaal. Tabak (en met name nicotine) heeft stimulerende eigenschappen en wordt daardoor onder de opwekkende drugs gerekend.

Tabak bestaat uit de gedroogde bladeren en delen (vermalen tot pulp) van de tabaksplant (Nicotiana tabacum). De tabaksplant is een eenjarige plant. Een plant kan 18 tot 22 bladeren opleveren. Geoogste bladeren worden eerst gedroogd. De manier van drogen (in de zon of door lucht) bepaalt mede het gehalte aan nicotine en de smaak. Gedroogd bevatten de bladeren 0,6 tot 3% nicotine.

Verschillende producten

Tabak wordt in verschillende producten verwerkt. In Nederland zijn vooral de sigaretten, sigaren en shag populair. Vooral shag is bijzonder in dit geval aangezien de populariteit in het buitenland veel lager ligt. Verder zijn er nog de e-sigaretten, of elektronische sigaretten. Deze sigaretten bevatten geen tabak en verbranden ook niet. De e-sigaret bevat alleen nicotine. Hiermee beperkt de roker de risico’s die de schadelijke stoffen in tabak met zich mee brengen. Er treedt nog steeds een lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid van nicotine op.

In sigaretten en shag worden, afgezien van tabaksbladeren en pulp van de tabaksplant (vermalen plantendelen), meerdere stoffen verwerkt. Bij het roken komen ook nog verbrandingsproducten vrij. Er zijn 4000 verschillende chemicaliën en meer dan 40 carcinogenen (kankerverwekkende stoffen) in tabaksproducten en tabaksrook gevonden.

Wet

Tabak valt niet onder de Opiumwet, maar onder de tabakswet. Hierdoor mag tabak legaal verkocht worden, maar er zitten tal van voorwaarden aan:

  • Tabak mag maar op een beperkt aantal plekken verkocht worden.
  • Aan jongeren onder de 16 ( per 1 januari 2015 18) mag geen tabak verkocht worden.
  • Roken is op het werk, in het openbaar vervoer en in de horeca (behalve kleine cafés) verboden.
  • Op de verpakkingen moeten waarschuwingsteksten staan.
  • Tabaksreclame is zo goed als verboden en mag alleen nog maar in de tabakswinkel.

Effecten van tabak

De effecten van tabak zijn over het algemeen persoonsgebonden. Hieronder volgt een overzicht van de mogelijke effecten van tabak. Dit moet meer gebruikt worden als leidraad dan gezien worden als vaststaande feiten.

Lichamelijke effecten

  • Stijging van de bloeddruk, dit wordt veroorzaakt door vernauwing van de (kleinere) bloedvaten.
  • Vermindering eetlust, doordat nicotine effect heeft op het hormoon insuline, dat op zijn beurt weer invloed heeft op de suikerhuishouding, vermindert de eetlust.
  • In hoge doseringen leidt nicotine tot misselijkheid en braken.
  • Een dodelijke dosis nicotine voor niet-rokers begint rond 40-65 mg. Voor rokers geldt een hogere fatale dosis, omdat rokers ongevoeliger worden voor de effecten van nicotine. Bij een fatale nicotine overdosering wordt het overlijden veroorzaakt door een verlamming van de ademhalingspieren.

Geestelijke effecten

  • Gevoel van ontspanning
  • Beter concentratie vermogen, althans dit wordt zo ervaren door de gebruiker. Er zijn geen onderzoeken bekent die aantonen dat het daadwerkelijk zo is.
  • Gevoel van algemene voldoening en welbevinden doordat het beloningssysteem in de hersenen wordt gestimuleerd.
  • Opgewekt gevoel

Werkingsduur

De effecten van de nicotine zijn razendsnel merkbaar, al vanaf het eerste trekje. De werkingsduur is ongeveer 40 minuten.

Risico’s en verslaving van tabak

Aan het gebruik van tabak zitten risico’s verbonden en het is zowel lichamelijk als geestelijk verslavend. De risico’s op de korte termijn (naast een overdosis) vallen relatief mee, maar de risico’s op de lange termijn kunnen desastreus zijn.

Korte termijn risico’s

  • Budget, een tabak verslaving kost (bij het roken van 12 sigaretten per dag) ongeveer € 1.368 per jaar ofwel € 114 per maand.
  • Stinken, veel mensen (met name die zelf niet roken) vinden het stinken. Alles gaat naar de rook van tabak ruiken, kleding, adem, etc.
  • Conditie, roken is zeer slecht voor de conditie. Doordat koolmonoxide de zuurstof in het bloed verdringt waardoor belangrijke organen te weinig zuurstof krijgen.
  • Overdosis, een dodelijke dosis nicotine voor niet-rokers begint rond 40-65 mg. Voor rokers geldt een hogere fatale dosis, omdat rokers ongevoeliger worden voor de effecten van nicotine. Bij een fatale nicotine overdosering wordt het overlijden veroorzaakt door een verlamming van de ademhalingspieren.
  • Verslaving, naast heroïne, cocaïne en crack, is nicotine de meest verslavende stof die de mensheid kent. Een lichamelijke gewenning en ook verslaving treedt zeer snel op. Dit kan al na enkele sigaretten gebeuren. Een geestelijke verslaving treedt ook relatief snel op.

Lange termijn risico’s

  • Slechte huid, tabak zorgt voor een snellere veroudering van de huid. Dit komt doordat de nicotine ervoor zorgt dat de bloedvaten vernauwen, dit leidt tot te weinig zuurstof in de huid, wat vervolgens dus leidt tot een slechte huid. Verder wordt een eiwit dat de huid soepel houdt wordt afgebroken.
  • Slechte tanden, veelvuldig gebruik van tabak kan leiden tot tandvleesproblemen en aftakeling van het gebit.
  • Rokershoestje, door roken komt er teer in het ademhalingssysteem terecht. eer is een zwarte kleverige stof. Het zet zich vast op de trilharen van het slijmvlies dat loopt van de neus tot diep in de longen. Trilharen kunnen daardoor hun werk, het naar buiten werken van stof en vuil en schadelijke stoffen, niet goed meer doen. Dit moet naar buiten gehoest worden (het rokershoestje). Longblaasjes komen onder spanning te staan en er gaan er steeds meer kapot. Gevolgen zijn steeds kleinere longen die steeds minder zuurstof af kunnen geven aan het bloed, vaker hoesten en een verhoogde kans op chronische luchtwegklachten (COPD).
  • Schade aan stembanden, door het ophoesten van slijm is er een kans dat de stembanden geïrriteerd of ontstoken raken.
  • Vernauwde bloedvaten, hersenbloeding en hartinfarcten. Door koolmonoxide, nicotine en andere schadelijke stoffen raken de vaatwanden beschadigt. Vet kan zich makkelijker afzetten waardoor aderverkalking kan ontstaan. Op de langere termijn raken vaten vernauwd of slibben dicht. Afhankelijk van de plaats waar dit gebeurt, kan dit leiden tot pijnlijke ledematen, een hersenbloeding of een hartinfarct.
  • Kanker, chronische bronchitis en longemfyseem. Roken is ook zeer slecht voor de ademhalingsorganen. Het vuil en overtollige slijm moeten worden opgehoest waardoor longblaasjes kapot kunnen gaan. Dit kan tal van longziekten veroorzaken, zoals bronchitis, longemfyseem en longkanker. Bronchitis is een chronische ontsteking van het slijmvlies, longemfyseem is kortademigheid omdat de longen te weinig zuurstof krijgen. Longkanker ontstaat doordat beschadigde plekken in de longen veranderen in abnormale cellen die een bron vormen voor kankercellen. Op alle beschadigde plekken kunnen kankers ontstaan, zoals neus-, keel-, slokdarm- en strottenhoofdkanker.

Meeroken

Meeroken heeft zowel op de korte als op de lange termijn gevolgen voor de gezondheid. Mensen die in een rokerige ruimte verblijven, krijgen last van oogirritatie, hoofdpijn, hoesten, droge of pijnlijke keel, duizeligheid en misselijkheid. Het is bovendien bewezen dat bij niet-rokers binnen 30 minuten een plotselinge vermindering van de werking van de bloedvaten wordt geconstateerd bij een korte blootstelling aan sigarettenrook. Bij rokers is dit meetbare effect op het hart er niet.
Mensen met COPD en astma zijn extra gevoelig voor het verblijven in rokerige ruimtes. Zij krijgen vaak extra klachten en moeten vaak noodgedwongen rookruimtes mijden.

Verslaving

Zoals al eerder beschreven staat is nicotine op heroïne, cocaïne en crack na, de meest verslavende drug die de mensheid kent. Lichamelijke afhankelijkheid treedt heel snel op en ook de geestelijke afhankelijkheid laat niet lang op zich wachten.

Wanneer men stopt met roken ondervindt met ontwenningsverschijnselen. Deze verschijnselen bestaan onder andere uit: slapeloosheid, hoofdpijn, gebrek aan concentratie, geïrriteerdheid, rusteloosheid, angst, sombere of depressieve stemming, maagdarmstoornissen (vaak obstipatie) en gewichtstoename. Sommige verschijnselen kunnen wel anderhalve maand aanhouden. Hierdoor is het voor veel mensen zeer lastig om te stoppen met roken.

Ondanks deze waarschuwingen denken vele rokers dat zij niet verslaafd zullen raken. De werkelijkheid wijst uit dat bijna iedereen die rookt ook daadwerkelijk verslaafd raakt.

Geschiedenis van tabak

Een lange geschiedenis

Tabak kent een lange geschiedenis die terug gaat tot 2,5 miljoen jaar voor Chr. Dit weten wij doordat onderzoekers een fossiele tabaksplant uit het pleistoceen gevonden hebben.  De eerste bron die aantoont dat tabak genuttigd werd door de mensen stamt uit 500 na Chr. De bron is een afbeelding van een Maya priester die een pijp rookt. Tabak werd door de inheemse bevolking van Noord Amerika gebruikt voor ceremoniën, maar ook als medicijn. Deze indianen stammen vereerden de tabaksplant als heilig kruid en daardoor is het verweven geraakt in de cultuur van deze mensen. Tegenwoordig weten we bijna zeker dat deze stammen de tabak eerst hebben gesnoven en gekauwd hebben en het vervolgens pas zijn gaan roken.

Verspreiding tabak naar Europa (1500-1600)

De verspreiding van tabak richting Europa begint vanaf het moment dat Columbus Amerika ´ontdekt´ in 1492., Rodrigo de Jerez, één van de mannen die mee was met Columbus, raakt gefascineerd door het roken van opgerolde kruiden. Zodra hij terug kwam in Spanje begon hij op straat te roken. Dit was geen slim plan bleek al snel. In deze tijd, waar bijgeloof een grote rol speelt, wilden de mensen nog wel eens overdreven reageren. De Jerez werd beschuldigt van tovenarij en werd in de gevangenis gegooid. Het heeft hem zeven jaar gekost om zijn onschuld te bewijzen. Het duurde nog ongeveer 100 jaar voordat tabak echt verspreid begon te raken door heel Europa. Tabak was in deze tijd een middel voor de rijke mensen. Dit veranderde zo rond het jaar 1600. Hoewel het nog steeds kostbaar was om te roken begonnen steeds meer mensen ermee. Dit was mede door de geneeskrachtige eigenschappen die aan tabak werden toegeschreven. Koning Karel I van Engeland was de eerste koning die accijns begon te heffen over tabak. Deze accijnzen (hoewel het bedrag iets hoger ligt), bestaan vandaag de dag nog.

Tabak geïntegreerd in de maatschappij (1800-1970)

Zo rond 1800 doen de eerste sigaren hun intreden. Deze kwamen voornamelijk uit Engeland en werden toen der tijd nog met de hand gemaakt. In 1828 werd de werkzame stof in de tabak ontdekt, men noemde deze stof nicotine. Tabak was al populair in deze tijd, maar de populariteit van het middel bleef stijgen. Er kwam een nieuwe variant om tabak te roken, sigaretten.  Dankzij de industriële revolutie was het mogelijk om sneller en dus goedkoper tabak te verwerken in producten. Doordat het goedkoper werd won het middel opnieuw aan populariteit en werd compleet geïntegreerd in de maatschappij. Zo was het in 1945 een vriendschappelijk gebaar om een 14-jarige een sigaret aan te bieden. Docenten stonden rokend voor de klas, studenten rookten tijdens colleges. Zelfs koningin Juliana kwam regelmatig rokend in beeld.  In 1950 rookte maar liefst 60% van de bevolking in Nederland tabak. 90% van de mannen rookten en 30% procent van vrouwen rookten.

Huh, tabak is schadelijk?

Eind jaren ’30 werd roken voor het eerst gelinkt aan longkanker. Met deze informatie werd toentertijd helemaal niks gedaan. Hiervoor is een goede reden aan te voeren, de tweede wereld oorlog stond voor de deur en mensen waren daarop gefocust. Pas in 1950 toen Sir Richard Doll opnieuw constateerde dat roken longkanker kon veroorzaken kwam er langzaam maar zeker een besef dat tabak ook slechte eigenschappen had. Het duurde echter tot 1971 voordat er daadwerkelijk iets gedaan werd met deze informatie. Vier wetenschappelijke verenigingen van medische specialisten stuurden een notitie met de schadelijke gevolgen van roken aan de toenmalige staatssecretaris van volksgezondheid: Roelof Kruisinga. Deze stelde een commissie van de gezondheidsraad in die advies moest uitbrengen over beperkende maatregelen. Dit was het begin van het anti rook beleid. Langzaam kwamen er allerlei maatregelen om het gebruik van tabak te ontmoedigen. Zo kwamen er in heel Europa waarschuwingen op de verpakkingen. Het roken in vliegtuigen werd in de jaren ’90 verboden en een aantal jaren later werd ook roken in het openbaar vervoer verboden. Dit werd kort daarna nog uitgebreid zodat er voortaan niet meer gerookt mocht worden in openbare gebouwen en iedere werknemer kreeg het recht op een rookvrije werkplek. Dit anti rook beleid is zeker succesvol te noemen rond 1990 rookte nog maar 1 derde van de bevolking.

In 2002 werd de wet omtrent tabak opnieuw aangepast en door deze toevoeging werd het verboden om reclame te maken voor tabak. In 2006 rookte 28% van de Nederlandse bevolking, 31% mannen en 26% vrouwen. Per 1 juli 2008 mag er in de horeca niet meer gerookt worden. Ook het barpersoneel heeft recht op een rookvrije werkplek.

Samenvatting

De geschiedenis van tabak begint rond 500 voor Chr. Het werd gebruikt door de inheemse bevolking in Noord Amerika. Rond 1500 verspreidde tabak zich richting Europa. Vanaf 1800 tot aan 1970 was het gebruik van het middel totaal geïntegreerd in de maatschappij. Pas vanaf 1950 drong langzaam door dat het gebruik van tabak schadelijk is. In de loop van de jaren zijn er steeds meer regels gekomen omtrent het middel. Hoewel het nu nog legaal is, mag het niet meer gebruikt worden in openbare gebouwen, op de werkplek en in het openbaar vervoer.

Combi gebruik met tabak

Tabak en andere middelen

  • De klinisch meest relevante interactie is die met hormonale voorbehoedsmiddelen (“de pil”). Het gebruik van alle hormonale contraceptiva door vrouwen van 35 jaar of ouder die meer dan 15 sigaretten per dag roken moet sterk worden afgeraden (gecontra-indiceerd) vanwege een extra risico op hart- en vaataandoeningen.
  • In astmapatiënten die roken kan de werkzaamheid van inhalatiecorticosteroïden sterk verminderd zijn in vergelijking met niet rokende patiënten.
  • De gevoeligheid voor insuline wordt beïnvloed door roken. Bij stoppen met roken kan het nodig zijn de insuline dosering aan te passen. Over het algemeen hoeft er minder insuline te worden toegediend.

Bij de volgende, niet-uitputtende lijst van medicatie moet rekening worden gehouden met een effect van roken: amitriptyline, beta-blockers (bv propanolol), chlorpromazine, clozapine, estradiol, flecaïnide, fluvoxamine, haloperidol, imipramide, insuline, nortriptyline, olanzapine, pentazocine.

Het gecombineerd gebruik van verschillende drugs of drugs met medicijnen kan vervelende, onvoorspelbare, en ook gevaarlijke effecten met zich meebrengen. Daarom wordt combigebruik afgeraden. Dit geldt overigens voor elke drug.

0 reacties

Laatste ontwikkelingen

Actuele informatie rondom de laatste
ontwikkelingen en trends op het gebied van verslavende middelen.

Lees verder

Nieuws

Lees hier alles over het laatste nieuws over verslavende middelen. 

Online gokken toestaan, dat is gokken met de volksgezondheid

Online gokken toestaan, dat is gokken met de volksgezondheid

Er kleven grote bezwaren aan het overheidsbeleid om via nieuwe wetgeving die in oktober van kracht werd de online gokwereld te legaliseren. Naar verwachting komen honderdduizend mensen in de problemen. Topsporters zijn gevoelig voor (met name online) gokverslaving, blijkt uit Brits onderzoek (Nederlands Dagblad, 11 november). Afgelopen oktober, nota bene tijdens Stoptober, is in Nederland de Wet kansspelen op afstand ingegaan, waarmee de overheid inzet op regulering van de online gokmarkt.

Lees meer
Kabinet vraagt Kamer om plan voor accijns op e-sigaret

Kabinet vraagt Kamer om plan voor accijns op e-sigaret

Er komt waarschijnlijk toch een nationale verbruikersbelasting op e-sigaretten. Demissionair staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid zei tot nu toe dat het kabinet wil wachten op een Europese regeling voor accijns op de bij jongeren populaire ‘vapes’, maar in de Tweede Kamer zei hij dat dat proces “te traag verloopt”. “Ik ben het punt genaderd dat ik denk dat een nationale heffing beter is.”

Lees meer
Vapen en roken, jongeren doen het allebei

Vapen en roken, jongeren doen het allebei

Nieuwe cijfers zijn alarmerend: bijna net zoveel jongeren vapen als roken. 21,7 procent van de Nederlandse jongeren en jongvolwassenen (12 tot en met 25 jaar) heeft in het afgelopen jaar een e-sigaret gebruikt. Bijna een derde (27,4 procent) heeft sigaretten gerookt. En 69,1% van de jongeren die maandelijks een e-sigaret gebruiken, roken óók maandelijks sigaretten.

Lees meer

Extra informatie nodig?

Ben je op zoek naar extra informatie over drugs, of constateer je bij jezelf of een ander (problematisch) gebruik en heb je hier vragen over? Mail dan je vraag naar vraag@drugsadvies.nl

 

    This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

    Contact

    Voor aanmeldingen voor gastlessen graag mailen naar info@drugsadvies.nl

    Of bellen met (035) 887 02 77 (Bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 12:00 tot 17:00)

    Telefoonnummer

    (035) 887 02 77

    Mail

    info@drugsadvies.nl